Inspiratie
Wat mij inspireert als leider in bedrijven zit in het levensverhaal van Joy van der Stel, zoals zij dat heeft beschreven in haar boek “De kracht van mijn onmacht” (ISBN139789079872039).
Joy is een vrouw die bij geboorte zwaar spastisch bleek. “‘Dat is niks, dat kan niks, dat zal nooit wat worden” kregen haar ouders te horen van de deskundigen. Maar zij was een speciale baby. Zij nam de leiding over haar leven na haar geboorte en in alle stadia van haar ontwikkeling. Zij bereikte datgene wat zij werkelijk wilde: een leven in de “grote wereld” en niet in de “kleine wereld” van de gehandicapten. Zij had een enorme wil om te leven en zij had een groter plan dat haar dreef: voor haar was dat een leven zoals ieder ander.
Een sterke wil en een groter plan zijn mijns inziens essentiële ingrediënten van echt leiderschap. Op kritieke momenten in Joy’s leven (de eerste keer in de zandbak, voor en gedurende medische ingrepen) nam zij de leiding over haar leven.
Leiderschap
Als rechtgeaard wiskundige giet ik mijn visie op leiderschap graag in een formule. Hieronder zal ik de formule uitwerken tot wat mijns inziens leiderschap werkelijk omvat.
Leiderschap = Wil
Leiderschap begint met het hebben van een sterke wil. Deze wil geeft energie. Een sterke wil geeft je altijd een duw in een richting van de oplossing. Wanneer het moeilijk wordt zit je niet bij de pakken neer, berust je niet in de omstandigheden. Je ziet altijd meerdere wegen naar Rome en je weet: Rome is niet in één dag gebouwd.
Leiders hebben een aangeboren wil om iets te bereiken, in hun werk, maar ook in hun privéleven. Een sterke wil leidt tot een sterke drive (= energie bron).
Belangrijk is het onderscheid tussen weten “wat wil ik” en weten “wat wil ik zeker niet”. Het eerste geeft energie, het tweede kost energie. Joy haalt energie uit haar wil om in de grote wereld te leven. Veel mensen weten heel goed wat zij niet willen. Zij acteren vanuit hun weerstand. Dat is geen goede startpositie voor een leider.
Tot slot: echte leiders klagen niet, geven niet op en hebben vooral nooit een excuus. Zij voelen zich volledig verantwoordelijk en zoeken altijd een oplossing.
Leiderschap = Wil + Visie
Als leider heb je een plan nodig. Een groter plan dan de mensen om je heen. Zo’n plan is vaak persoonlijk, soms een bedrijfsplan. Een groot en zichtbaar plan is nodig; anders raak je vast (moedeloos, hopeloos) in kleine obstakels. Hoe groter je plan is, hoe kleiner je obstakels lijken. Zorg dus dat je alledaagse problemen in het werk kleiner zijn dan jouw plan. Dan blijft je plan (waar jij je energie uit haalt) altijd in het zicht.
Zo’n groter plan noem ik de visie van de leider. Een visie geeft energie en geeft de leider en zijn mensen de mogelijkheid om samen in één richting op te stomen.
Leiderschap = Wil + Visie + Vertrouwen
Leiderschap in organisaties verschilt iets van leiderschap over je eigen leven. Naast je wil en je visie is het belangrijk om anderen te kunnen mobiliseren om mee te gaan in jouw overtuiging, jouw plan, jouw richting. Maar wie mobiliseer je dan?
Als leider verzamel je mensen om je heen, die op specifieke punten sterker zijn dan jij zelf bent. Je verzamelt toppers om je heen die belangrijke schakels vormen in jouw groter plan. Dankzij hun kennis en kunde verrassen zij jou met nieuwe inzichten, met andere oplossingen en verrassende acties.
Om toppers om je heen te kunnen dulden moet je vertrouwen hebben; vertrouwen in jezelf. Want je toppers scoren hoger dan jijzelf. En zo hoort het. Op een dag neemt één van hen jouw baan over en maak jij de volgende stap in jouw groter plan. Een leider is zo voortdurend bezig om zich overbodig te maken.
Leiderschap = Wil + Visie + Vertrouwen + Team
Echt succesvolle leiders creëren een TEAM om zich heen. Een team dat veel sterker is dan de som van de individuen in het team. Mensen die in een écht team hebben gewerkt, die weten hoe het voelt om deel uit te maken van iets dat veel groter is dan zij zelf. Waarin zij zichzelf groter voelden dan toen zij individueel opereerden. In een team voelen de leden zich echt onderdeel van een groter geheel, is er vertrouwen in elkaar en gunnen de leden elkaar het succes.
Guus Hiddink is een mooi voorbeeld van een leider die het team groter maakt dan de som van individuen; de plaatsing van het Zuid-Koreaans voetbal elftal voor de halve finales van het WK voetbal in 2002 is daarvan het meest sprekende voorbeeld.
Een leider is zich bewust van de groepsprocessen in een team en weet hoe hij/zij het team door de verschillende stadi van team-ontwikkeling kan leiden: van Storming naar Norming, naar Forming en Performing (naar: “De One Minute Manager Werkt met Topteams”, Kenneth Blanchard, ISBN: 9047002911). In elk van de stadia weet de leider wat realistische doelen zijn en wat er moet gebeuren om in de volgende fase te geraken met het team. Soms betekent dat “even laten lopen” en soms betekent het “hard ingrijpen”!
Leiderschap = Wil + Visie + Vertrouwen + Team + Respect
“Ik word niet goed van de politiek hier op kantoor. Het lijkt wel of iedereen zijn eigen agenda heeft.” Politiek bedrijft men in Den Haag. Politiek bestaat voor mij niet op een gewoon kantoor. Wat wel bestaat zijn individuele belangen! Elk mens handelt vanuit zijn eigen persoonlijke achtergrond en drijfveren. Dat is een feit. Leiders weten dat je met deze belangen maar op één manier kan omgaan: met RESPECT. Ieder mens heeft altijd een voor hem of haar belangrijke reden om te handelen zoals hij/zij doet. Soms is dat uit ambitie, vaak uit angst. Herken deze belangen en respecteer ze; probeer ze niet te ontkennen of te bestrijden, maar liever om te buigen zodat deze individuele belangen passen in jouw team belang. En in je groter plan. Dat begint met respect.
Leiderschap = Wil + Visie + Vertrouwen + Team + Respect + Durf
Een leider is een onafhankelijk denker die op de juiste momenten nieuwe perspectieven ziet; die de durf heeft om beslissingen te nemen en zo richting te geven aan het team. Het nemen van beslissingen en laten zien dat je dat doet (!) creëert geloof in het plan. Als je als leider ook nog een persoonlijk risico neemt (je baan, je vermogen, je reputatie) ten behoeve van je team, dan creëert dat loyaliteit. Loyaliteit aan jou als leider, die veel energie genereert in het team. It pays to show guts!
Leiderschap = Wil + Visie + Vertrouwen + Team + Respect + Durf + Fun
Last but not least is het belangrijk om het belang te zien van fun in het werk. Fun uit zich mijns inziens op 2 manieren:
Ten eerste moet het natuurlijk zo zijn dat mensen plezier in hun werk hebben; dat is de fun factor die de productiviteit stimuleert.
Ten tweede kan humor (is fun) een belangrijke rol spelen in de team-ontwikkeling. Het kan nieuwe gedachten uitlokken, het helpt bij het relativeren van de problemen en uitdagingen, het kan mensen helpen om op een andere manier naar zichzelf en anderen te kijken. Humor kan een fijne manier zijn om je kwetsbaar op te stellen als leider en daarmee het groepsproces te stimuleren. Het kan moeilijke, gespannen situaties doorbreken en de oplossing dichterbij brengen.
Tot slot:
Leiderschap wordt pas echt productief als je een aantal management vaardigheden bezit om je leiderschap om te zetten in een beweging van de mensen om je heen. Deze management vaardigheden kun je (of liever: moet je) ontwikkelen. Cursussen rondom specifieke vaardigheden kunnen je daarbij helpen, mits deze op het juiste moment en op een professionele manier worden aangeboden. Nog belangrijker is het om je te omringen met collega’s met wie je een open relatie kan opbouwen. Zij kunnen je voortdurend feedback geven op de vaardigheden die jij wilt ontwikkelen. Maak deze vaardigheden concreet en leg vast op welke wijze je wanneer wilt worden “gespiegeld”. Als je het lef hebt om deze feedback serieus te nemen, ontwikkel je je elke dag verder, als leider!
Eric Boden
Bovenstaande is een samenvatting van mijn presentatie over “Inspiratie en Leiderschap” aan de deelnemers van de cursus KIM/NL (Communicatie en interactieve management vaardigheden voor niet-leidinggevenden) te Huissen in 2010.
Voor meer informatie: neem contact op.
© Copyright 2016 Horae B.V.
